Kryzys wielkich idei
Stawiam śmiałą tezę, że mamy współcześnie do czynienia z kryzysem wielkich idei (było: "irracjonalności").
Wiem, że to brzmi paradoksalnie wobec popularności "płaskoziemców", antyszczepionkowców, New Age, i innych ruchów tego rodzaju — ale wypada zauważyć, że większość ich nie traktuje poważnie (chyba słusznie). Religie "z tradycjami" coraz bardziej obnażają swoją prawdziwą naturę firm z branży "Trwoga & Żołądek", z bardzo marną propozycją intelektualną. Wszelkiego rodzaju klimaty na "duchy i średniowiecze" zostały spornolone i zmonetyzowane bodaj już w czasach Romantyzmu, psychologia głębi została w gruncie rzeczy wyśmiana jako niefalsyfikowalna, i zastąpiona różnymi podejściami parametrycznymi... Czy coś pominąłem?
Druga śmiała teza jest taka, że chrześcijaństwo zachodnie miało znaczący wpływ na powstanie naszej współczesnej cywilizacji naukowo-technicznej, choć — ale nie będę się o to spierał — zostało przez nią wyprzedzona o kilka długości. To być może jest kwestią paradygmatu, którym — od czasu Tomasza z Akwinu — był dogmat o możliwości rozumowego poznania Wszechświata, w odróżnieniu na przykład od hinduizmu, który głosił cykliczność dziejów i — implicite — antyintelektualizm. Ale to jest temat dla specjalistów, ja nim nie jestem.
Bardzo być może, że obecny kryzys ma swoje rzetelne podstawy. Na przykład nie udało mi się dotąd znaleźć przekonującego argumentu na to, że Wszechświat nie jest decomposable (z języka angielskiego; nie mam pojęcia, jakie polskie słowo byłoby odpowiednie. "Machając rękami" chodzi na przykład o tę własność, że najprawdopodobniej człowieka da się emulować w maszynie Turinga, czyli, opisując ogólniej, wykonując sekwencję pojedynczych, zerojedynkowych operacji, w efekcie nadal uzyskując samoświadomość i inne atrybuty ludzkiego istnienia). Pytanie jednak, czy przez ten kryzys nie tracimy czegoś istotnego, w rodzaju tego, co opisałem w poprzednim akapicie. Nie wiem tego, ale mam przeczucie, że żyjemy w czasach bardzo eksperymentalnych, i trudno przewidzieć, co z tego eksperymentu wyniknie.
Wiem, że to brzmi paradoksalnie wobec popularności "płaskoziemców", antyszczepionkowców, New Age, i innych ruchów tego rodzaju — ale wypada zauważyć, że większość ich nie traktuje poważnie (chyba słusznie). Religie "z tradycjami" coraz bardziej obnażają swoją prawdziwą naturę firm z branży "Trwoga & Żołądek", z bardzo marną propozycją intelektualną. Wszelkiego rodzaju klimaty na "duchy i średniowiecze" zostały spornolone i zmonetyzowane bodaj już w czasach Romantyzmu, psychologia głębi została w gruncie rzeczy wyśmiana jako niefalsyfikowalna, i zastąpiona różnymi podejściami parametrycznymi... Czy coś pominąłem?
Druga śmiała teza jest taka, że chrześcijaństwo zachodnie miało znaczący wpływ na powstanie naszej współczesnej cywilizacji naukowo-technicznej, choć — ale nie będę się o to spierał — zostało przez nią wyprzedzona o kilka długości. To być może jest kwestią paradygmatu, którym — od czasu Tomasza z Akwinu — był dogmat o możliwości rozumowego poznania Wszechświata, w odróżnieniu na przykład od hinduizmu, który głosił cykliczność dziejów i — implicite — antyintelektualizm. Ale to jest temat dla specjalistów, ja nim nie jestem.
Bardzo być może, że obecny kryzys ma swoje rzetelne podstawy. Na przykład nie udało mi się dotąd znaleźć przekonującego argumentu na to, że Wszechświat nie jest decomposable (z języka angielskiego; nie mam pojęcia, jakie polskie słowo byłoby odpowiednie. "Machając rękami" chodzi na przykład o tę własność, że najprawdopodobniej człowieka da się emulować w maszynie Turinga, czyli, opisując ogólniej, wykonując sekwencję pojedynczych, zerojedynkowych operacji, w efekcie nadal uzyskując samoświadomość i inne atrybuty ludzkiego istnienia). Pytanie jednak, czy przez ten kryzys nie tracimy czegoś istotnego, w rodzaju tego, co opisałem w poprzednim akapicie. Nie wiem tego, ale mam przeczucie, że żyjemy w czasach bardzo eksperymentalnych, i trudno przewidzieć, co z tego eksperymentu wyniknie.
Komentarze
Prześlij komentarz